Miło nam poinformować, że nasz nauczyciel Piotr Kądziela otrzymał dyplom doktora nauk humanistycznych. Choć dla naszej społeczności na co dzień to przede wszystkim nauczyciel języka angielskiego, tym razem sprawdził się w swojej drugiej (a w zasadzie pierwszej) specjalizacji – historii.
Piotr Kądziela przygotował rozprawę doktorską zatytułowaną Profesorowie Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w latach 1919-1939, w której przedstawił portret zbiorowy grupy ponad 40 profesorów medycyny i dyscyplin pokrewnych, którzy po odzyskaniu niepodległości brali udział w odbudowie uniwersytetu wileńskiego oraz polskiego szkolnictwa wyższego na Kresach.
Nie sposób wymienić tu wszystkich tych osób. Pośród najbardziej rozpoznawalnych nazwisk i najbarwniejszych postaci w grupie tej znaleźli się: Kazimierz Pelczar, prekursor polskiej onkologii, ofiara mordu w Ponarach; Maksymilian Rose, przedwcześnie zmarły pionier badań mózgu; Julian Szymański, wybitny okulista, marszałek senatu RP oraz nieformalny ambasador polski i polskości w odległej Brazylii; Kornel Michejda, wybitny chirurg, po wojnie biegły podczas procesów norymberskich, późniejszy dziekan Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Gdańsku oraz rektor Akademii Medycznej w Krakowie; Jan Kazimierz Muszyński, jeden z najwybitniejszych polskich botaników i farmaceutów, szerzący wiedzę na temat polskich roślin i ziół leczniczych po najdalsze zakątki ówczesnego świata naukowego; czy Stanisław Trzebiński, doświadczony przez życie lekarz-historyk, którego skrupulatnym opracowaniom zawdzięczamy dziś wgląd w realia i trudy odbudowy uniwersytetu i wydziału lekarskiego w Wilnie.
Blisko 400 stronicowe opracowanie wymagało żmudnych poszukiwań materiałów źródłowych w archiwach i bibliotekach Wilna, Krakowa, Warszawy, Lwowa, nawiązania kontaktu z ośrodkami w Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych, przeglądu setek opracowań, współczesnych i międzywojennych czasopism naukowych, prasy, ustawodawstwa II Rzeczypospolitej oraz różnorodnych danych statystycznych. W efekcie grupa intelektualistów, która po klęskach powstań zbrojnych, począwszy od końca XIX wieku, oddała się organicznej pracy naukowej, doczekała się należnego upamiętnienia i miejsca w polskiej historiografii. Zdobywając wykształcenie w trudnych warunkach braku państwa narodowego, w Rosji, Niemczech, Szwajcarii, a nawet Stanach Zjednoczonych, ludzie ci stali się niezbędnym zapleczem dla odbudowy polskiej nauki i szkolnictwa wyższego po odzyskaniu niepodległości. Po 1945 roku większość z tych, którzy przeżyli drugą wojnę światową organizowała medyczne szkolnictwo wyższe w ośrodkach takich jak Łódź, Gdańsk, czy Kraków. W rozprawie, oprócz oczywistej uniwersyteckiej sfery działalności profesorów, omówione zostały również ich pochodzenie, korzenie naukowe, zaangażowanie społeczne, polityczne oraz wybrane aspekty życia prywatnego.
